فرا رسیدن عید سعید قربان بزرگترین عید اسلامی را به همه ایرانیان و مسلمانان جهان تبرک می گویم و برایتان آرزوی عیدی خوش دارم و از خداوند منان می خواهم که من و شما را در ثواب حجاج بیت الله الحرام شریک گرداند
بی شک خداوند متعال هر آن چه آفریده ، از کوه و دشت و جنگل و دریا گرفته تا انسان ها و حیوانات ، همه را نعمت قرار داده است . به تعبیر اهل فن ، این عالم دارای نظام هماهنگی است که اجزاء آن با یکدیگر ارتباط و هماهنگی دارند ؛ به واقع نظام احسن بر عالم حاکم است و هر چیز در جای خود قرار گرفته است و همه آفریده ها ، در ارتباط تنگاتنگی که با هم دارند ، به یکدیگر بهره می رسانند . طبق این اصل ، انسان ها در راستای هدفی که خداوند برای زندگی آن ها در نظر گرفته - که از آن به کمال انسان تعبیر می گردد – باید برای یکدیگر مفید واقع شوند و به همدیگر کمک نمایند . انسان ها می توانند خود را برای دیگران نعمت قرار دهند تا دیگران از آن ها استفاده کنند
انجام هر نوع عمل خیر یا ارتکاب گناه ، بازتاب های دنیایی دارد و اثر آن ، در این دنیا مشاهده خواهد شد تا درس عبرتی برای دیگران باشد و دیگر این که مردم به سوی رعایت انصاف و انجام کارهای نیک در زندگی هدایت شوند و از آن جمله است خدمت به مردم ، چنان که شاعر می فرماید :
این جهان کوه است و فعل ما ، صدا سوی ما آید صداها را ، ندا
اگر توانمندی دست افتاده ای را بگیرد ، توانمندی دیگر دست او را در افتادگی خواهد گرفت
خداوند متعال می فرماید :
« یااَیّها اَلناسُ إِنَّما بَغیکُم عَلی" أَنفُسِکُم » سوره یونس آیه 23
ای مردم ! حتماً نتایج سرکشی و ستم گری هایتان به خودتان بر می گردد .
امام علی علیه السلام فرمود : کسی که برای برادرش چاه بکند ، خداوند او را در همان چاه می افکند
تو چاهی کنده در رَه تا که خلقی را در اندازی نیندیشی از آن روزی که خود را در میان ، بینی ؟
در میان روابط گوناگون اجتماع ، خدمت به مردم ، از نظر اسلام احترام خاصی دارد . در سخنان پیشوایان بزرگ اسلام نیزتأکید شده که اهمیت دادن به خدمت به دیگران و محترم شمردن آن ، موجب رضای خداوند ، قبولی اعمال و عبادات و خیر دنیا و آخرت است . پیامبر اسلام (ص) به ابوذر فرمودند: ای اباذر، هرچه می توانی در انجام کارهای خیر و اعمال نیک بکوش و اگر از دست تو بر نمی آید که برای مردم ، کاری و خدمتی انجام دهی لا اقل با روی باز و چهرهی گشاده با آنان روبه رو شو.» باید با دست و زبان ، قلم و قدم و با کمک های مادی و مالی به انسان های نیازمندِ به کمک ، خدمت نمود تا در حوادث و رویدادها بتوان دست نیاز به سوی خالق یکتا دراز نموده و تقاضای رحمت و رأفت کرد .
کسی که می خواهد در مواقع گرفتاری و سختی از نصرت و یاری دیگران برخوردار باشد و مورد خذلان قرار نگیرد ، حتماً باید کمک به دیگران را مورد توجه قرار دهد ، چرا که کم اعتنایی و بی توجهی به درد دیگران موجب محروم ماندن از یاری و نصرت آنان می گردد . و چه خوش گفت شاعر شیرین سخن که :
تو نیکی میکن و در دجله انداز که ایزد در بیابانت دهد باز
خدمت به دیگران موجب آبادانی خانه و دیار می شود و عمر را طولانی می کند ، چرا که خداوند هیچ کار نیکی را بی اجر نخواهد گذاشت ، انسان های خدمت گزار به مردم ، در دل ها نفوذ می کنند و دیگران به چشم قهرمان به آن ها نگاه می کنند ،قهرمانان الگوی جامعه هستند و رفتار آنان سرمشق دیگران می شود و به این ترتیب خدمت به دیگران به یک هنجار اجتماعی تبدیل خواهد شد و موجبات سعادت جامعه را فراهم خواهد کرد . از طرفی وقتی خدمت به دیگران به یک ارزش اجتماعی تبدیل شود ، انسان های نیازمند نیز به تکاپو خواهند افتاد که نه تنها مشکلات خود را حل کنند و دست نیاز به سوی کسی دراز نکنند بلکه با خدمت به دیگران خود را به عنوان قهرمان خدمت گزاری معرفی کنند . در جامعه ای که همه به فکر کمک و خدمت به انسان ها باشند فاصله طبقاتی از بین می رود ، صفت برتری طلبی در عده ای ، تن پروری و محتاج دیگران شدن در گروهی و خیلی از انحرافات و کج روی هایی که ناشی از فقر و تهی دستی است از بین می رود . انسان های عالم و دانشمند ، علم و دانش خود را به دیگران می آموزند و زمینه از بین رفتن جهل و نادانی فراهم می شود و اجتماع به سوی پیشرفت و دوری از ضعف فرهنگی خواهد رفت و صد البته جامعه آگاه و دانا به مراتب بهتر از اجتماعی است که گروهی در آن عالم به علوم باشند و دیگران در جهل و نادانی . علامه مجلسی(ره) می فرماید : «علماء به هر مقدار که در علم و کمال کاملتر باشند باید به همان میزان، نسبت به مردم مهربان تر و همین مهربانی و دلسوزی است که آنها را به خدمتگذاری می کشاند و عالم باید بوسیلهی تواضع و خدمت و مهربانی در دلهای مردم راه پیدا کند و قلوب مردم را به طرف خود جلب کند تا بتواند آنها را هدایت کند وگرنه در هدایت مردم توفیقی به دست نمی آورد و این را تجربه ثابت کرده است.»[1] . خدمت به مردم ، روح امید و طراوت را در جامعه موجب می شود و بساری از مشکلات روحی و روانی موجود در جامعه را از بین می برد چرا که بسیاری از بیماری های مغزی و قلبی در نتیجه گرفتاری های روحی و روانی و نداشتن اعصاب سالم به وجود می آیند ، کمک به دیگران و برطرف شدن مشکلات ، زمینه ساز آرامش ، آسایش و رفاه است و افراد سالم و شاد هستند که جامعه شاداب را می سازند .
بهترین زندگی اجتماعی ، و عالی ترین تمدن انسانی ، آن تمدنی است که حقوق و حدود افراد جامعه بر مبنای حق و انصاف تعیین شده باشد و به علاوه مردمش به نسبت ، دارای لیاقت و شایستگی بیشتری باشند . در زندگی اجتماعی ، همه مردم از فواید تعاون و همکاری های عمومی برخوردارند و به شایستگی راه تکامل را می پیمایند ، در تمدن عالی انسانی ، تمام افراد جامعه دارای آزادی فردی هستند و می توانند آزادانه در راه اصلاح و رستگاری خود گام بردارند .
از دیگر آثار و نتایج خدمت کردن نفوذ در دل هاست که موجبات نزدیکی و رفاقت و دوستی انسان ها را موجب می شود ، انسان در تمام دوران زندگی ، از کودکی جوانی تا روزگار کهولت و پیری همواره نیازمند رفاقت و دوستی دیگران است . رفقا و دوستان نه تنها با هم انس می گیرند و با مصاحبت و هم نشینی ، موجبات شادمانی و نشاط یکدیگر را فراهم می سازند ، بلکه هر دوستی ، در امور مادی و معنوی رفیق خود نفوذ می کند و هر یک دانسته و ندانسته روی عقاید و اخلاق و رفتار و گفتار دیگری اثر می گذارند .
خدمت گزاری به مردم باعث اعتماد به نفس و تحکیم شخصیت است و به انسان عزت و شرف می بخشد ، سعی و کوشش در کمک به دیگران نشانه ی وظیفه شناسی اجتماعی است و مهر و محبت دیگران را در پی دارد . خدمت گزاری مایه ی سریلندی و افتخار و از عوامل سازگاری اجتماعی است . بدون شک اغراق نیست اگر بگوییم خدمت به خلق موجب، نام و آوازه نیک ، فرزندان صالح ،رزق و روزی فراوان و با برکت ،
شفاعت پیامبر (ص) و ائمه (ع) و اولیاء ، سربلندی و افتخار در دنیا و آخرت و عاقبت به خیر شدن می شود .
[1] - اسلام مجسم (علمای بزرگ اسلام ) ج1ص482 ، آیه الله نوری همدانی، چاپ دوم / 1380 دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
از مسائل مهمی که کمتر به آن توجه شده است مبحث فرهنگ سازی برای خدمت گزاری یا انجام کار برای مردم است ، خدمت کردن به مردم در دین مبین اسلام و همه ادیان الهی مورد تأکید است و ازجمله با ارزش ترین کارها در اسلام خدمت کردن به مردم است که متأسفانه سیستم اداری ما در بعد فرهنگ سازی برای خدمت گزاری خوب عمل نکرده و همین امر باعث گردیده دستگاه اداری ما در موضوع خدمت گزاری نتواند آن طور که شایسته مردم است وظائفش را انجام دهد و رضایت مردم را جلب نماید ضمن اینکه ما بهترین و شریفترین قشر جامعه را در دستگاههای اداری داریم ، بنابراین لازم است قبل از ورود کارمند به عرصه خدمت رسانی آموزش های مورد نیاز در رابطه با خدمت رسانی به آن ارائه داد ، ما به سمتی پیش رفته ایم که جایگاه ارباب رجوع با مستخدم عوض شده ارباب رجوع جایگاه بسیار والایی دارد و در دستگاه اداری باید مورد تکریم قرار گیرد و مستخدم همیشه باید خودش را خادم ارباب رجوع بداند و جایگاه کارمند از عنوان مستخدم بودن آن مشخص است ولی قضیه برعکس شده مستخدم احساس می کند که بر مردم ارجحیت دارد و جایگاهش بالاتر از مردم است ما باید برای فرهنگ سازی کار و تلاش و خدمت گزاری به مردم راهکارهای عملی انجام دهیم و خدمت گزاری به مردم را تقویت نمائیم.
عوامل موثر بر وجدان کار
1- عوامل اجتماعی
هر فرد قبل از اینکه به سازمان کاری وارد شود به عنوان یک فرد تحت تأثیر آن جامته قرار گرفته و بسیاری از خصایص فردی در او شکل می گیرد.
2- عوامل سازمانی
عوامل سازمانی عبارتند از :
الف: ضوابط و مقررات سازمانی
ب: سبک مدیریت
ج: تقسیم کار
د: فرهنگ سازمانی
ه: تشویق و تنبیه
راهکارهای عملی حاکمیت بر وجدان کار و نهادینه کردن فرهنگ خدمت گزاری
1- رفتار مطلوب و کردار درست رهبران و مدیران.
2- فراهم کردن شرایط لازم پیشرفتهای شغلی برای افراد
3- به کارگیری نیروها متناسب با توان و تجربیات
4- پرداخت پاداش مناسب
5- قدردانی از انجام کار به نحو مقتضی و مناسب
6- ایجاد انضباط در محیط کار
7- ایجاد اعتماد به انجام کارهای درست
8- حاکمیت صداقت کاری
9- تدوین برنامه های آموزشی لازم.
در بوجود آوردن یک دستگاه اداری دارای وجدان کاری باشد باید به قشر کارمند بعنوان یک سرمایه بسیار با ارزش نگاه کرد و برای حفظ این سرمایه بزرگ هزینه هایی بزرگی انجام داد ما متأسفانه کارمند را با ابلاغ شروع به کار استخدام می نمائیم و با ابلاغ بازنشستگی به کار وی پایان می دهیم ولی برای حفظ و بقاء آن اقدامات لازم را انجام نمی دهیم امروزه مدیریت کردن بر کارکنان در حد ایجاد نظم و انضباط و حضور و غیاب خلاصه شده ولی این کافی نیست برای تقویت وجدان کار و بقاء روحیه خدمت گزاری.
امروزه باید عوامل متعددی رعایت گردد از جمله:
1- پدید آوردن فرهنگ سازمانی نیرومند و ارائه آموزش های مورد نیاز در طول خدمت.
2- بالا بردن کیفیت محیط کار برای کارکنان.
3- توجه به رفاه و آسایش کارکنان به عنوان عامل اصلی.
4- توجه به مسائل روحی و روانی کارکنان.
5- توجه جدی به مسئله تشویق و تنبیه.
6- مدیریت جامع نگر و جامع الاطراف.
7- تقویت بعد معنوی کارکنان.
در دنیای امروز ثابت شده توجه به مسائل مادی کارمند به تنهایی مشکل را حل نمی کند بلکه باید به تمام نیازهای مادی و معنوی وی توجه کرد ، می توان گفت ما در رابطه با مسائل اصلی کارکنان بخوبی عمل نکرده ایم هر چند مسائل مادی کارمند یک اصل است ولی مهم تر از آن مسائل رفاهی ، آموزشی ، معنوی کارکنان هستند متأسفانه نسبت به آن کم توجهی می شود و همین امر باعث شده بعضی از دستگاههای اداری کار آمدی اندکی داشته باشند و این امر زیانهایی برای کارکنان و جامعه دارد که مواردی از آن ذکر می گردد.
1- ایجاد فاصه بین مردم و دستگاههای اداری و سلب اعتماد مردم به سازمانهای اداری و نتیجتاً نارضایتی آنان از سیستم اداری.
2- جلوگیری از رشد و بالندگی نیروها.
3- فرسودگی روانی و جسمی کارکنان.
4- گسترش ضد ارزشها به جای ارزشها.
کارکنان اداری به جایی می رسند که کارهای منکر را خوب و کارهای معروف را منکر می پندارند ، عدم انجام وظائف قانونی و عدم حضور در محل کار و ارتشاء و اختلاس و تصرف غیر قانونی و سوء استفاده از بیت المال یک نوع زرنگی تلقی می گردد.
5- گسترش فساد اداری
همانطور که اگر در جامعه ای موارد بهداشتی رعایت نگردد جامعه را انواع میکروبها فرا می گیرد چنانچه سازمانها دچار سوء مدیریت و فساد گردند آن سازمان کارآیی خودش را از دست می دهد.
منبع : http://www.kerman-bazrasi.ir
|
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَافْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ |
ای کسانی که ایمان آورده اید، رکوع کنید و سجود به جا آورید و پروردگارتان را عبادت کنید و کار نیک انجام دهید، شاید رستگار شوید.
هر کس ز کار خلق یکی عقده وا کند ایزد هزار عقده ز کارش رها کند
صدها فرشته بوسه بر آن دست میزنند کز کار خلق یکی گره بسته وا کند
مرد جوانی پدر پیرش مریض شد . او پدرش را که بیماریش شدت گرفته بود ، در گوشه ی جاده ای رها کرد و از آن جا دور شد . پیرمرد ساعت ها کنار جاده افتاده بود و به زحمت نفس های آخرش را می کشید . رهگذران از ترس مسری بودن بیماری پیرمرد و برای فرار از دردسر ، بی اعتنا به ناله های او ، راه خود را می گرفتند و می رفتند .عارفی از آن جاده عبور می کرد ، به محض دیدن پیرمرد ، او را به دوش گرفت تا ببرد و درمانش کند . رهگذری به طعنه به عارف گفت : این پیرمرد فقیر است و بیمار و مرگش نیز نزدیک ، نه از او سودی به تو می رسد و نه کمک تو تغییری در اوضاع این پیرمرد به وجود می آورد . پسرش هم او را در این جا به حال خود رها کرده و رفته است . تو برای چه به او کمک می کنی؟ عارف گفت : من به او کمک نمی کنم ، بلکه به خودم کمک می کنم ؛ اگر من هم مانند پسرش و رهگذران او را به حال خود رها کنم ، چگونه رو به آسمان برگردانم و از خالق هستی تقاضای هم صحبتی داشته باشم ؛ من به خودم کمک می کنم .
قال امیر المؤمنین على علیه السلام: إنّ مالَکَ لا یُغنى جَمیعَ الناسِ فَاخصُصْ بِه أهلَ الحقّ؛ به راستى دارایى تو همگان را بى نیاز نمى کند، پس آن را به اهل حق اختصاص ده.
خدمت رسانى نسبت به هر کدام از خدمتگزار، مدد جو، زمان و مکان و شرایط اجتماعى و نوع خدمت و...
مراتب و درجاتى دارد. و هنگامى که توان ما اندک است باید مهم ترین ها را مقدم بداریم و متناسب شرایط ضرورى ترین ها را برگزینیم، نظیر سایر کارها، مثلاً در داروخانه، دارو زیاد است ولى پزشک به تناسب بیمارى، چند قلم را مشخص مى کند.
در بازار لباس و پارچه فراوان است، ولى هر کسى به تناسب اندام و سلیقه اش، لباسى را بر مى گزیند.
لازم است در وادى خدمت رسانى نیز نیم نگاهى به برخى اولویت ها بیندازیم.
قال امیر المؤمنین على علیه السلام: إنّ مالَکَ لا یُغنى جَمیعَ الناسِ فَاخصُصْ بِه أهلَ الحقّ؛ به راستى دارایى تو همگان را بى نیاز نمى کند، پس آن را به اهل حق اختصاص ده.
خدمت رسانى نسبت به هر کدام از خدمتگزار، مدد جو، زمان و مکان و شرایط اجتماعى و نوع خدمت و...
مراتب و درجاتى دارد. و هنگامى که توان ما اندک است باید مهم ترین ها را مقدم بداریم و متناسب شرایط ضرورى ترین ها را برگزینیم، نظیر سایر کارها، مثلاً در داروخانه، دارو زیاد است ولى پزشک به تناسب بیمارى، چند قلم را مشخص مى کند.
در بازار لباس و پارچه فراوان است، ولى هر کسى به تناسب اندام و سلیقه اش، لباسى را بر مى گزیند.
لازم است در وادى خدمت رسانى نیز نیم نگاهى به برخى اولویت ها بیندازیم.
از ضرورى ترین خدمت ها، کمک به شیعیان اهل بیت علیهم السلام است که به شدت در مضیقه و گرفتارند.
در روایات گاهى از آنان به یتیمان آل محمدصلى الله علیه وآله تعبیرشده است؛ زیرا امامان حضور ندارند که به فریادشان برسند و دشمنان اهل بیت علیهم السلام از اینان سوء استفاده مى کنند.
در عهد امام صادق علیه السلام برخى بر اثر گرسنگى در دام شیادان مى افتادند و مجبور به دین فروشى مى شدند.
نصربن قابوس هنگامى که شنید امام صادق علیه السلام مى فرماید: غذا دادن به یک مؤمن «به ولایت اهل بیت علیهم السلام» نزد من محبوب تر است از آزاد سازى ده بنده و ده حج، بسیار شگفت زده شد و با تعجب پرسید: ده بنده؟ ده حج؟ امام علیه السلام فرمود: «اگر شما طعامش ندهید مى میرد یا زبونش مى سازید؛ زیرا او از فشار گرسنگى نزد ناصبى (کسانى که به امامان علیهم السلام اهانت مى کردند) مى رود و از او درخواست مى کند در صورتى که مرگ برایش بهتر است از درخواست از ناصبى (که سبب دین فروشى است)». امام علیه السلام با اشاره به آیه شریفه احیاى مؤمن، فرمودند: «اى نصر، هر که مؤمنى را زنده کند، چنان است که همه مردم را زنده کرده است و اگر به او غذا ندهید او را واقعاً کشته اید و اگر اطعامش کنید و او را زنده کرده اید».(271) هم اکنون مى شناسم فرزندان معصومى از شیعه را که بر اثر فشار فقر به دست دیگران افتاده اند.
نمونه ساده اش فرزندانى است که از شهرهاى مرکزى کشور، به استانهاى شرق و غرب و به مردانى بیوه که در مذهب، زبان، نژاد و شهر و...
باهم تفاوت دارند و بدیهى است نسل آنان نیز شیعه نخواهد بود.
آیا صرف ادعاى ولایت کفایت مى کند؟ مشکلاتى از این بدتر نیز براى فقراى شیعه وجود دارد. این جاست که چراغى که به خانه رواست به مسجد حرام است.
چه رسد به تعمیر مجسمه بودا.
خدمت به مؤمن در پوشش دستگاه ظالم على یقطین در عین حال که وزیر مقتدر هارون الرشید بود، از شیعیان مخلص امام موسى بن جعفرعلیهما السلام به شمار مى رفت.
با اینکه امام همکارى با ستمگران را جایز نمى دانست، امام اشتغال بعضى افراد مورد اطمینان را در دستگاه ظالمان ضرورى مى دانست.
یکى از آنها على بن یقطین بود، وى بارها از امام کاظم علیه السلام اجازه خواست تا از وزارت استعفا بدهد.
امام علیه السلام اجازه نداد و فرمود: این کار را نکن! ما به شما علاقه داریم، اشتغال تو در دربار خلیفه مایه عزت برادران دینى تو (شیعه) است.
امید است خداوند ناراحتى ها را بوسیله تو بر طرف کند و آتش کینه دشمنان را خاموش سازد.
اى على بن یقطین! کفاره خدمت در دربار ظالم، نیکى به برادران دینى است.
سپس به وى فرمود: تو یک چیز را براى من ضمانت کن! من در مقابل سه چیز را ضمانت مى کنم. اما آنچه تو باید ضمانت کنى این است که هر وقت یکى از دوستان ما به تو مراجعه کرد، هر حاجتى داشت برطرف کنى و براى او احترام و عزّت قائل شوى. و اما آنچه من باید ضامن شوم عبارتند از: 1.هیچ وقت زندانى نشوى؛ 2.هر گز با شمشیر دشمن کشته نشوى؛ 3.هیچ وقت فقر و تنگدستى نبینى.
اى على! هر کس مؤمنى را شاد کند، مرحله اوّل خدا، مرحله دوم پیغمبرصلى الله علیه وآله و در مرحله سوم همه ما را خوشحال نموده است.سید رضى (ره) یکى از فضلاى معاصر سیّد در باره این شخصیت بزرگ مى نویسد: «او دانشمندى بلند نظر و بزرگ منش و با گذشت و دست و دل باز و پارسا و پیراسته و وارسته بود، و این صفات تا سر حد نهائى در او تجلى داشت». صفدى و دیگران نوشته اند: سید رضى چند تکه کاغذ از زنى خرید، و در آن صفحه اى به خط ابن مقله(273) دید.
اوراق را براى زن پس فرستاد و پیغام داد من در این اوراق خط ابن مقله را دیده ام و قیمت آن پنج دینار است نه پنج درهم؛(274) اگر مى خواهى ورقى را که خط ابن مقله در آن است بردار، و چنانچه خواهى به جاى آن پنج دینار دریافت کن.
زن نپذیرفت و گفت: مگر من به خاطر چیزى که در آن بوده است فروخته ام؟ ولى سید رضى چندان اصرار کرد تا اینکه زن پنج دینار را پذیرفت. به دنبال آن صفدى مى افزاید: خالع - یکى از شعرا - گفت: سید رضى را با قصیده اى ستایش کردم، رضى 49 درهم برایم فرستاد.
گفتم: تردیدى نیست که «ادیب» به من خیانت کرد.
پس از آن روزى از «بازار عروس» عبور مى کردم، دیدم مردى مى گوید: این قطعه زمین را خریدارى مى کنى، چون از حیاط خانه سید رضى جدا شده است.
من آن را به 49 درهم که مساوى با پنج دینار است مى فروشم.
از این جا متوجه شدم که سید رضى در آن موقع تنگدست بوده، و براى دادن صله شعر من، آن قسمت از حیاط خانه اش را فروخته و پول آن را براى من فرستاده است!
