هیپنوتیزم دنیایی پر از ابهام
اگر یک فرد هیپنوتیز کننده به شما بگوید که شما 4 سال سن دارید، و شما ناگهان شروع به انجام اعمالی شبیه یک کودک 4 ساله کنید، ما می‌گوییم شما هیپنوتیزم شوندة خوبی هستید. یا اگر او به شما بگوید دارید به پسرخاله خود روی صندلی خالی روبروی خود نگاه می‌کنید و شما بگویید بله او را می‌بینم. ما دوباره به این واقعیت بر چسب می‌زنیم که شما عمیقاً هیپنوتیزم شده‌اید.
ولی اگر شما هیپنوتیزم نشده باشید ولی وانمود کنید که هیپنوتیزم شده‌اید و رفتارهای درخواست شده را نشان دهید، در این صورت روانشناسان حدس می‌زنند که شما از یک بی‌نظمی روانی رنج می‌برید. هیپنوتیزم تحریک یک حالت آنی است که گاهی عجیب و غریب است و همین موضوع آنرا جذاب و جالب کرده است.
هیپنوتیز اولین بار توسط یک فیلسوف و فیزیکدان اتریشی بنام فرامن آنتوان مسمر مطرح شد. او برای درمان یک مشکل طبی یک آهنربا را در پشت و جلوی بدن بیمار حرکت داد تا جریان خون و فعالیت‌های عصبی و مایعات مشخص بدن او را دوباره هدایت کند. بعداً مسمر کشف کرد که می‌تواند بجای آهنربا از چوب و یا حتی دست خود استفاده کند. مسمر فکر می‌کرد که هیپنوتیزم قدرتی است که از بدن خود او سرچشمه می‌گیرد، مانند قدرت آهنربا که در مقابل آهن اعمال میکند. اگر چنین باشد فقط افراد ویژه‌ای ممکن است قدرت هیپنوتیزم کردن دیگران را داشته باشند. ولی امروزه عقیده داریم که برای هیپنوتیزم‌گری موفقیت‌آمیز تنها نیاز به تمرین است و قدرت خارِالعاده و یا ویژگی خاص شخصیتی چندان اهمیتی ندارد. هیپنوتیزم برای بسیاری از هدف‌های درمانی مانند کاهش درد و ترک اعتیاد مفید است.
تجربه هیپنوتیزم با تجربه‌های دیگر فرِ چندانی ندارد. وقتی یک فیلم یا بازی خوب را مشاهده می‌کنید و یا داستانی خوب را می‌خوانید، ممکن است با تلقینات آن تسخیر شوید. می‌توانید توجه خود را روی داستان متمرکز کنید و احساسات و عواطف و هیجانات را طوری تجربه کنید که انگار یکی از شخصیت‌های فیلم هستید. هیپنوتیزم هم شبیه همین مورد است. با اینحال تأثیرات هیپنوتیزم ضد و نقیض است. هیپنوتیزم‌کننده وقتی می‌گوید: «دست شما دارد بلند می‌شود» شما نمی‌توانید کاری بکنید که آنرا متوقف کنید و دست شما واقعاً بالا می‌رود. وقتی علت آنرا سؤال می‌کنیم اغلب می‌گویند: «کنترل خود را نسبت به رفتارمان از دست داده بودیم» که البته وقتی این اتفاِ می‌افتد که هیپنوتیزم شونده، داوطلبانه تصمیم بگیرد که در معرض تجربه هیپنوتیزم قرار گیرد.
کاربرد و محدودیت‌های هیپنوتیزم
هیپنوتیز می‌تواند تمرکز یا تغییرات آنی در رفتار و تمدد اعصاب ایجاد کند. اما هیچ مدرکی دالّ بر اینکه هیپنوتیزم می‌تواند فرد را قادر سازد کاری را که در حالت عادی نمی‌تواند انجام دهد، بکند، وجود ندارد.
یک هیپنوتیز مؤثر می‌تواند درد را از بین ببرد. حتی در مواردی بی دردی آنقدر زیاد بوده که افراد تحت عمل جراحی بدون بیهوشی قرار گرفته‌اند. خصوصاً در مواردی که افراد مقاومت زیادی در مقابل داروهای افیون دار داشته‌اند و یا نسبت به آنها حساسیت دارند و یا واکنش نامناسب نسبت به داروهای بیهوشی نشان می‌دهند، مفید است.
گاهی پلیس به هپینوتیزم روی می‌آورد به امید اینکه پوشش حافظه پنهان را بردارد.
کاربرد سودمند دیگر هیپنوتیزم، تلقین خواب مغناطیسی است. تلقینی که توسط آن فرد بعد از بیرون آمدن از حالت هیپنوتیزم، کار بخصوصی را تجربه و یا انجام خواهد داد. البته کارهای جزئی مانند خندیدن در پایان جلسه و یا کشیده شدن گوش سمت چپ در رأس ساعت 9 اما این تلقین‌ها می‌تواند کاربردهای عملی فراوانی داشته باشد مانند کمک به ترک سیگار یا الکل، کاهش وزن، توقف ناخن جویدن و قطع عادات دیگر.
بنابراین تلقین‌ها اجباری نیستند بلکه افراد خود داوطلبانه تصمیم گرفته‌اند عادات را ترک کنند. حتی در برخی تحقیقات به افراد یاد داده می‌شود که از خود هپینوتیزمی مکرر برای ترک سیگار استفاده کنند. تقریباً 14 افراد گزارش کرده‌اند که حداقل 2 هفته سیگار نکشیده‌اند.
حتماً شنیده‌اید که فردی تحت تأثیر هیپنوتیزم آنقدر بدنش سفت شده که سر و گردنش روی یک صندلی و پاهایش روی صندلی دیگر قرار گرفت و یک نفر روی بدن او ایستاد. البته این وضعیت را هر فردی بدون اینکه حتماً هیپنوتیزم شود با اراده خود می‌تواند انجام دهد.
یک ادعای متحیّر کننده دیگر این است که هیپنوتیزم می‌تواند به فرد کمک کند تا زندگی گذشته را بیاد بیاورد
گاهی از هیپنوتیزم انتظار می‌رود که موارد مهمی را که فراموش شده بیاد بیاورد. گاهی پلیس به هپینوتیزم روی می‌آورد به امید اینکه پوشش حافظه پنهان را بردارد، اما در اینجا مشکلی وجود دارد و آن تلقین‌پذیری زیاد افراد تحت هیپنوتیزم بود. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که هیپنوتیزم شونده گزارشات اشتباهی می‌دهد مثل اینکه در یک رستوران پیتزا خورده است در حالی که آنجا پیتزا نمی‌فروشد و یا مورد ضرب و شتم قرار گرفته در حالی که هیچ زخمی روی بدن او بجا نمانده و... .
بنابراین در سال 1986 هیأتی که توسط انجمن پزشکی امریکا تعیین شده بود، نتیجه گرفت که اظهارات شاهدان تحت هیپنوتیز در دادگاه قضایی نباید مورد استفاده قرار گیرد. اما هیأت تأکید نکرد که پلیس هم نباید از هیپنوتیزم استفاده کند.
یک ادعای متحیّر کننده دیگر این است که هیپنوتیزم می‌تواند به فرد کمک کند تا زندگی گذشته را بیاد بیاورد و آنها اغلب زندگی فردی شبیه خودشان را تبیین می‌کنند که با کسی که شباهت عجیبی با همسر فعلی آنها دارد ازدواج کرده است. اگر از آنها سؤال شود که آیا کشور آنها در گذشته در جنگ بوده یا چه نوع پولی در آنجا رایج بوده حدس‌هایی می‌زنند که بندرت درست می‌باشند.
با توجه به این موارد متوجه می‌شویم که هیپنوتیزم دنیای پیچیده‌ای دارد و پر از نکات مبهم است و مردم هم عادت دارند چیزهای عجیب را به دنیای پر از توّهم و ابهام هیپنوتیزم نسبت دهند. تصوّرات غلطی که از هیپنوتیزم رواج یافته است دالّ بر این ادعا است که در آن هیپنوتیزم را اسرارآمیز و مرموز معرفی کرده است. ما سعی داریم اطلاعات جدید در مورد هیپنوتیزم و همچنین آموزش آن را درآینده دنبال کنیم تا شاید خوانندگان ما با دنیای واقعی هیپنوتیزم آشنا شوند.
