یک روز حضرت موسی بن عمران علیه السلام دعا کرد ،خدایا اگر تو انسان بودی چه عبادتی را انجام می دادی؟البته منظور موسی علیه السلام این بود که بداند کدام عبادت بیشتر مطلوب خداست . خداوند متعال وحی فرمود :ای موسی اگر مخلوق بودم خدمت به خلق می کردم ،اما برای خدا . موسی فهمید که بهترین عبادت ها خدمت به خلق خداست .
سپس امام صادق علیه السلاماین چنین فرموده خویش ادامه دادند :مردی گرفتاری داشت . حضور امام حسن علیه السلام رفت و از ایشان استمداد نمود . امام حسن علیه السلام بی درنگ کفش ها را پوشیده و راه افتادند . در بین راه به حضرت امام حسین علیه السلام رسیدند در حالی که ایشان مشغول نماز بوند . امام حسن علیه السلام به آن فرمود : تو چگونه از حسین علیه السلام غفلت نمودی و پیش ایشان او نرفتی؟ گفت:من اول می خواستم پیش ایشان بروم و از ایشان در کارم کمک بطلبم، ولی چون گفتند ایشان اعتکاف کرده اند و نمی توانند از مسجد خارج شوند .خدمتشان نرفتم. امام حسن علیه السلام فرمودند که اگر توفیق بر آوردن حاجت تو برایش دست داده بود از یک ماه اعتکاف برایش بهتر بود.»
رئیس جمهور : بالاترین افتخار درنظام اسلامی خدمت به مردم است/ مبادا نسبت به مراجعه و تقاضای یک فرد بی احترامی شود . رئیس جمهور، صمیمی ترین، پاک ترین، مومن ترین، شجاع ترین، انقلابی ترین و آرمانی ترین ملت دنیا را ملت ایران دانست و گفت : بالاترین افتخار درنظام اسلامی خدمت به مردم است. به گزارش خبرنگار مهر، دکتر محمود احمدی نژاد که شب گذشته در چهارمین گردهمایی مدیران دفاتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات دستگاه های اجرایی و استاندارهای سراسر کشور که در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد، سخن می گفت، اظهار داشت: ما در برآورده کردن تقاضاهای مردم نباید سخت بگیریم فرض را باید بر نیاز هر چند که اگر شخص نیازمند نباشد ، بگذاریم . وی افزود: هر کسی که به سوی این دولت آمد و اعلام نیاز کرد هر میزان که شد به او کمک کنید، کسی حق ندارد به شخصی که به دولت اسلامی اعلام نیاز می کند، دست خالی برگرداند. رئیس جمهور با تاکید بر اینکه صاحبان حقیقی این کشور وانقلاب و سرمایه گذاران اصلی این سرزمین آحاد مردم ایران هستند گفت: به دلایل گوناگون خدمت به مردم بالاترین ارزش است. مردمی که بیشترین سرمایه گذاری را برای برپایی نظام اسلامی، عزت و تمامیت ارضی ما انجام داده اند و می دهند.
دکتر احمدی نژاد خاطر نشان کرد: متاسفانه امروز در همین دنیا مادی هستند افرادی که خود را در معرض مردم قرار نمی دهند گرچه مردم هم امید خیری از این گونه مدیران ندارند که بخواهند با آنان صحبت کنند. رئیس جمهوری اظهار داشت: اینکه می گویند کاری در این دولت صورت نگرفته که باعث شده مردم نامه می دهند درست نیست، بله مشکل وجود دارد که از گذشته به ما به ارث رسیده است زیرا مردم به مسئولان حاضر امید خیر دارند به همین دلیل است که نامه می نویسند و مسئولان نیز دلسوزانه به نامه های آنان پاسخ می دهند. وی ادامه داد: ما از آنهایی نیستیم که بگوییم دولت تقاضای مردم را بالا برده است اگر این طور هم باشد خوب است زیرا خداوند خیر و برکت می دهد. رئیس قوه مجریه خطاب به مدیران حاضر گفت: شما باید در سلسله مراتب کاری کنید وقتی مردم وارد سیستم اداری می شوند با اطمینان خاطر وارد شوند و مسئول را شخصی راه انداز کار خود بدانند زیرا همه ما یک ملت هستیم. دکتر احمدی نژاد در ادامه پیگیری نامه ها را یک وظیفه خواند و گفت: پیگیری نامه ها باید به طور پیوسته باشد بدانید که باز شدن گره های مشکلات مردم باعث می شود شما اعتلا در عالم پیدا کنید. وی ادامه داد: شما باید تلاش کنید تا کارها به روز باشد هفتگی به بنده گزارش دهید، دلیلی ندارد که مدیری سر بالا جواب دهد و بر سر کار باشد برود و در خانه اش بنشیند. رئیس جمهوری برقراری ارتباط آسان را یکی از برنامه های آینده مدیران دفاتر بازرسی و پاسخگویی به نام های مردمی خواند و گفت: باید طرحی را راه اندازی کنید تا مردم بتوانند با یک شماره به راحتی با شما ارتباط برقرار کنند و بنده نیز بتوانم تقاضاها را از طریق سیستمی که در دفتر خود نصب می شود ببینم. دکتر احمدی نژاد گفت: بنده وقتی 150 نامه می بینم و می خوانم سر حال تر می شوم ، در شهرداری نیز دوستان شاهد این موضوع بودند. رئیس قوه مجریه در ادامه به آغاز دور دوم سفرهای استانی بعد از ماه مبارک رمضان اشاره کرد و گفت: پیش از آغاز دور دوم سفرها شما مشکلات را به طور دقیق مشخص کنید تا بنده و وزرا بنشینیم و آنها را حل کنیم ، اگر هم لازم شد یک روز بیشتر در استان می مانیم و با ملاقات مردمی مشکلات مردم را هر چه سریعتر حل کنیم. وی در پایان گفت: شما مدیران دفاتر بازرسی و پاسخگویی به نامه ها و شکایات مردمی باید این فرهنگ را در سیستم خود وارد کنید تا یک گام به جلو حرکت کنید تا این حرکت ما در کشور نهادینه شود. احمدی نژاد تاکید کرد : پیگیری نامه‌ها باید پیوسته و دقیق باشد و باید عادل‌ترین افراد به آنان رسیدگی کنند تا پیگیریهای بعدی سهل و روان باشد تا مسئولین بتوانند آنها را حل کنند .
مرحوم آیت‌الله حق‌شناس فرموده‌اند: شبی در خواب دیدم که همه بزرگان و اهل علم در محضر ائمه علیهم‌السلام جمع شده‌اند. عید بود. دیدم که آقا سید احمد خوانساری پشت سر امام زمان(عج) راه می‌رود و در مجلس، امام حسین ع به همه عیدی می‌دهند و به من دو برابر عیدی دادند از آسید احمد آقای خوانساری خواستم بپرسند چرا امام حسین (ع )به من دوبرابر عیدی دادند؟ امام فرمودند بخاطر خدمت به خلق خدا
خدمت در معنای مواظبت، پرستاری، بهره، عملی برای دیگران انجام داد ، و خادم به معنای خدمت گزار و خدمتگر ومستخدم و خدمت رسان ، در اصطلاح، خدمت هرگونه کار خیر و سود رسانی و کمک کردن مالی و معنوی و فرهنگی به دیگران را شامل می‌شود؛ باید در انجام هرگونه کار خیر و کمک‌رسانی به دیگران شتاب کرد و با رقیبان خویش مسابقه گذاشت که فردا دیر است؛ روایت زیبایی از علی(ع) نقل شده است که مفهوم خدمت گزاری را شفاف می‌سازد، روایت این است: «شبی مالی رانزد حضرتش آوردند، دستور داد آن را تقسیم کنند؛ گفتند: یا امیرالمؤمنین! الآن شب است فردا تقسیم خواهیم کرد، فرمود: آیا باور دارید که فردا زنده‌اید؟ فرمود: تأخیر نکنید، مگر اینکه آن را قسمت نمایید، شمعی آوردند و آن مال را تقسیم کردند.» . پس باید در کار خیر و خدمت به دیگران شتاب کرد که فرصت از دست رفتنی است؛ شتاب در کسب قدرت و مقام امری زشت و ناپسند تلقی شده است اما در خیرات و باقیات صالحات مورد تأکید و سفارش قرآن کریم است.
مصادیق خدمتگزاری
خدمت در اصطلاح قرآن و حدیث معنای عام و گسترده‌ای دارد و همه‌ی امور خیریه، کارهای نیک فرهنگی و معنوی و اقتصادی را شامل می‌شود. جالب توجه است که قرآن در سوره‌ی بقره از یهودیانی که در تغییر قبله سر و صدا کرده بودند و گفتند: چرا مسلمانان در نماز از بیت‌المقدس به سوی خانه کعبه تغییر دادند، می‌فرمایند: تفاوت و اختلاف در امر قبله مسئله‌ی تازه‌ای نیست که این همه سر و صدا داشته باشد، در هر زمان قبله با توجه به مصالح آن زمان تعیین می‌گردد . سپس اضافه میکند که به جای تلف کردن وقت بر سر نزاعهای بی‌حاصل، در نیکیها و خوبیها و خیرات سبقت بگیرند زیرا نجات واقعی انسان، در ایمان به خدا و عمل صالح و خدمت به دیگران است. آنگاه مصادیق نیکی در همین سوره و دیگر آیات به شرح زیر برمی‌شمارد: ایمان به خدا و روز قیامت، ایمان به ملایکه و کتاب آسمانی و انبیای الهی؛ انفاق مال به نزدیکان و نیازمندان؛ آزادی بردگان، اقامه نماز، ادای زکات، رسیدگی به محرومان و بیماران، وفا به عهد و پیمان، استقامت و پایداری در مقابله با مشکلات. احسان به والدین ، تعاون اجتماعی ، قرض‌الحسنه ، باقیات صالحات ، ایثار و گذشت ، اطعام به مسکینان و یتیمان و اسیران ، نجات محرومان از بند ستم4، عفو و گذشت ، سخنان پاک و پاکیزه گفتن و برخورد خوب با دیگران ، پوشاندن برهنگان و امر به معروف و نهی از منکر و...
در روایات نیز مصادیق خدمت خدمتگزاری بشرح ذیل آمده است:
1). اهتمام به امور مسلمین. (من اصبح و لا یهتم بامور المسلمین فلیس منهم
2. برآوردن حاجت شخص مؤمن. (من قضی لاخیه المؤمن حاجه کان کمن عبدالله دهرا
اطعام به دیگران. (خیرکم من اطعم الطعام و افشی السلام و صلی والناس نیام
ابوالمندکر افسار شتر پیامبر(ص) را گرفت و عرض کرد یا رسول‌الله کدام اعمال برتر است؟ پیامبر(ص) فرمود: بهترین شما کسی است که دیگران را اطعام کند و سلام را روشن ادا نماید و کلام پاکیزه بگوید.
3. کمک به مظلوم. (اذا رأیت مظلوا فاعنه علی الظالم
4 . برخورد خوب با برادر مؤمن (تبسم الرجل فی وجه اخیه المؤمن حسنه
5. برطرف کردن ناراحتی مؤمن. (من فرج عن مؤمن، فرج الله عن قلبه یوم القیامه
6 . استقرار عدالت. (من عدل فی‌البلاد نشر الله علیه الرحمه
7 . اصلاح و سازش میان مردم. (طوبی للمصلحین بین الناس اولئک هم المقربون یوم القیامه
8. ادای قرض و رفع گرفتاری مؤمن (احب الاعمال الی الله من اطعم من جوع اودفع عنه مغرما او کشف عنه کربا
9 . خدمت کردن به خانواده (خدمتک زوجتک صدقه
10. کشته شدن در راه خدا (فوق کل ذی بر بر حتی یقتل الرجال فی سبیل‌الله، فلیس فوقه بر
11. و خدمت در روایات معنای عام و وسیعی دارد و همه‌ی خوبیها را در برمی‌گیرد.
. بنابراین، در مفهوم‌شناسی خدمت می‌توانیم جمله‌ی راغب اصفهانی لغت شناس پرآوازه‌ی قرآن کریم را تکرار کنیم؛ که در مصداق معروف فرمود: هر عملی که عقل و دین آن را تأیید کند معروف است . پس خدمت را می‌توان عملی دانست که برای آن مبنایی در عقل و دین یافت شود. همین معنا مورد توجه رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی است که کارگزاران نظام باید در انجام آن بپا خیزند و از هم سبقت بگیرند که کوتاهی از آن جرم و بازخواست الهی را به دنبال می‌آورد.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ ایثار http://farhangeisar.com/
یادداشت های شخصی آقای محمود احمدی نژاد :
مدتهاست که به خدمت ها و خیانتهای دیوانسالاری (بوروکراسی) می اندیشم.
دیوانسالاری موجود، چقدر به حل مشکلات کمک می کند و چه میزان به تثبیت مشکلات می انجامد؟
دیوانسالاری پدیده جدیدی نیست وتمدن ها و حکومتهای مقتدر، هرگز بدون انضباط دیوانی نبوده اند. در دوره های اخیر هم بوروکراسی را تجسم مدیریت عقلی و علمی دانسته اند ولی باید دید که آنچه روی کاغذ آمده و موضوع بحثهای نظری در باب عقلانیت ابزاری بوده با آنچه عملاً اتفاق افتاده و بخصوص آنچه با پوشش مدرنیزه کردن دولت ها در دهه های اخیر تحقق یافته ، واقعاً چه مقدار دولت را عقلانی و چه مقدار عقل ها را دولتی یعنی رسمی، کلیشه ای و اداری کرده است؟
بسیاری از انقلابها در تارهای عنکبوتی بوروکراسی، گرفتار شده اند، تارهایی که خاصیت ارتجاعی و بازگرداننده دارند و همه شور و شعور انقلابی را خنثی می کنند و اوضاع را به عصر ماقبل انقلاب ها باز می گردانند.
جایگاه خدمت و خدمتگزاری در نظام جمهوری اسلامی
از زبان امام راحل (ره)
با یک جمع بندی مختصر در سخنان امام راحل (ره) به نکات عمدة ذیل واقف خواهیم شد :
1- اولی بودن خدمت گزاری در مقایسه با رهبری
در جملات امام راحل(ره) برتری خدمت به مردم ، بر بالاترین موقعیت یک حکومت (رهبری) استنباط می شود و زمینة تفکر و تدبر را فراهم می آورد که چگونه مراد و مرشدی در منتهای آگاهی و دانائی به این فیض بزرگ تمسک داشته است ، و اگر رهبری مردم را پذیرفته است ، به آن دلیل است که آن را در مسیر خدمت و خدمتگزاری به خدا و مردم یافته است ،و حتماً پذیرش رهبری بدون خدمت به مردم ، مورد نفرت آن بزرگوار بوده است .
2- خدمتگزاری زمینه ساز سعادت و موفقیت جوامع بشری است .
دلیل مهمی که آن سفر کردة عاشق ، به خدمت مردم و مستضعفین داشت ، سعادت و موفقیتی است که نصیب حکومت ها و جوامع خواهد شد ، چنانچه بارها در دعای خالصانة خود سعادت ملت را از خداوند بزرگ درخواست نموده و دولت ها را به خدمت مردم ترغیب نموده است .
3- خدمت به بندگان خدا بمنزلة یک عبادت بزرگ
امام راحل (ره) خدمت را همواره یک توفیق تلقی نموده است و از مسئولین خواسته است عنایت خاصی به این توفیق داشته باشند ، تا جائی که اتاق کار مسئولین خدمتگزار را عبادتگاه معرفی نموده است و در جهت حفظ این عبادتگاه و ره توشه های خدمت مسئولین به امت ، تذکرات ظریفی داشته است .
4- قابل محاسبه نبودن ارزش خدمتگزاری
امام راحل (ره) ارزش خدمتگزاری را آن چنان والا و گرانقدر می دانند که محاسبة ارزش آن را فقط و فقط مختص ذات احدی دانسته بگونه ای که در صورت فهم این مسئله تمام اعمال و رفتار آدمی باید رنگ و رونق خدمت و خدمتگزاری یافته باشد تا مورد توجه خداوند قرار گیرد و وعده های راستین خداوندی را محقق سازد .
5- موظف شدن حکومت ها به خدمت کردن برای مردم
تذکرات امام راحل(ره) به مسئولین وقف کردن فرصت ها برای خدمت کردن به اسلام ، جمهوری اسلامی و مردم است که در این راستا خدمت به محرومان و مستضعفان ، خاص شده است ، تا شاید رحمت و مساعدتی که به نام اسلام و توسط مسئولین مسلمان این کشور صورت می گیرد ، نقطة امیدی برای محرومان و مستضعفان جامعه به حساب آید و بصورتی بتوانند تالیف قلوب مردم را روش خود قرار داده ، در جهت توسعة اسلام گام مؤثری داشته باشند.
